"I stall og stue" - norsk hegemonikultur i eit nøtteskal

I dag er det Lucia-dagen. Alle har fått det med seg. Den nyreligiøse svenskinnførte tradisjonen med uskuldskvite småjenter med lysestakar i håret og kvite stearinlys i hendene, syngande om "mørket som senker seg i stall og stue". Først og fremst handlar dette om barnehagekultur. Med barnehageungane kom Lucia-dagen. Før denne fanst han berre i Sverige, der barnehagane kom først. For det andre er feiringa ein av dei beste indikatorar på oppfinning av ein tradisjon som illustrerer norsk kulturhegemoni. Den gamle napolitanske songen til Teodoro Cottrau om St.Lucia handlar slett ikkje om bonderomantikk eller innlandskultur i "stall og stue". Sidan han er omsett frå svensk kjem dette heilt bort. St.Lucia var nemleg songen fiskarane i Napolibukta song når dei var ute på havet, ikkje ulikt det ti tusener av nordmenn langs den langstrekte kysten vår opplevde.


"O dolce Napoli, o suol beato", heiter det i ei av versa til den napolitanske songen om St.Lucia. I god norsk bokmåls/austlands-tradisjon har ein klart å flytte dette til stallen i ein innlandsgard



Dei song om sølvstjerna som skein over havet, om den gunstige vinden, dei fredeleg bølgjene og ba om at St.Lucia kom ombord i sin "barchetta" - båten deira. Vidare handla det nettopp om å få godt ver og god bør, og så hylla dei Napolibukta, den vakre bukta der sør;  "O dolce Napoli, o suol beato". (O søte Napoli, o signa land). Derfor blir mange overraska over å høre songen blant båtfolk i Napoli-bukta heile året.

Å få songen til å bli ein bonderomantisk song om mørket som senkar seg i stallen er rett og slett for drøyt, særleg tatt i betraktning at storparten av folk i landet vårt bur langs kysten og har ei tilknyting til havet som handlar om kystkultur, fiske og fangst, samferdsel, handel og kommunikasjon, og ikkje minst i dei seinare åra offshore-verksemd. Men dette føyar seg berre inn i den tradisjonelle norske måten der dølen er nasjonens kulturbærar og bonden den viktigaste yrkesgruppa i norsk nasjonalisme, og ungar land og strand rundt må gnåle om alle dei austlandske tinga - på bokmålsk så klart. Slik går det når norske tradisjonar skal oversettast frå svensk og ikkje frå originalspråket.